استاد حمید درایتی-جلسه۳۶:شرکتهای تضامنی/شرکتهای سهامی /کتاب الشرکه(۱۳۹۹/۰۸/۲۵)
موضوع فعالیت شرکت های تضامنی چیست؟
با توجه به ماده ١١۶ قانون تجارت، موضوع فعالیت شرکت تضامنى تجارت است و آورده ى هریک از شرکاء لازم نیست نقد باشد هرچند در فرض غیر نقد بودن آن تقویم و تسلیم آن شرط تشکیل شرکت مى باشد. [۱]
جناب آقاى دکتر اسکینى از اطلاق ماده ١١٨ قانون تجارت چنین برداشت کرده اند که آورده ى غیر نقدى شریک مى تواند فعالیت و خدمت او باشد .
نظر استاد:
اما به نظر مى رسد این اطلاق با شرط تسلیم ناسازگار باشد چون تسلیم تخصص به تدریج است (مثلا فردی بیست سال خدمت و تخصص خودش را سرمایه گذاری کند در شرکت ) و قابلیت تسلیم در ابتدا ندارد هرچند که فعالیت عملى وتخصص فرد را بتوان به نحوی قابل تقویم دانست.
براى تشکیل شرکت تضامنى مضافا به ثبت شرکتنامه (اساسنامه) تحت یک سند رسمى [۲] و امضاى همه‌ى اعضاء ، تأدیه تمام سرمایه نقدى و تقویم و تسلیم سرمایه غیر نقدى شرکاء ضرورى است بر خلاف شرکت هاى سهامى که با تأدیه بخشى از سرمایه تشکیل مى گردد. [۳]
تعیین مدیر براى تشکیل شرکت تضامنى ضرورى نیست اما براى اداره ى آن باید لااقل یک نفر را از میان خود یا خارج به سمت مدیرى معین نمایند [۴] (برخلاف شرکت هاى سهامى که مدیر باید یکى از شرکاء مى بود [۵]) اما کیفیت اداره ى شرکت تضامنى تا قبل از تعیین مدیر در قانون مبهم است.
قانون گذار براى شرکت تضامنى نهاد نظارتى قرار نداده و در مورد شرائط انتخاب مدیر و مدت مدیریت و موارد عزل و استعفاى مدیر مقرراتى را وضع ننموده و بدیهى است که در چنین صورتى مقررات پیش بینى شده در شرکتنامه (اساسنامه) اعمال مى شود و در فرض عدم تعیین راه کارى نسبت به این موضوع، منوط به توافق کلیه ى شرکاء خواهد بود برخلاف شرکت هاى سهامى که مصوبات آن متوقف اکثریت آراء مى باشد.
به نظر مى رسد نسبت به عزل مدیرى که خود یکى از شرکاء شرکت تضامنى است اتفاق آراء غیر از او کافى باشد هرچند که برخى از اساتید حقوق قائل اند حتى در این فرض نیز رضایت مدیر به عزل لازم است و در صورتى که شخص مدیر با عزل خویش مخالفت نماید، سایر شرکاء حق درخواست انحلال شرکت را از دادگاه خواهند داشت. [۶]
مسئولیت مدیر شرکت تضامنى در برابر شرکاء، همان مسئولیت وکیل نسبت به موکل اوست [۷] یعنى ید او أمانى بوده و مستتبع ضمان نمى باشد مگر در فرض افراط یا تفریط و همچنین محدوده جواز تصرفات او مطابق با حوزه اذن شرکاء است و در جمیع تصرفات باید مصلحت شرکاء را رعایت نماید.
[۱] ماده ۱۱۸ قانون تجارت : شرکت تضامنی وقتی تشکیل می‌شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم‌الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.
ماده ١٢٢ قانون تجارت : در شرکتهای تضامنی اگر سهم‌الشرکه یک یا چند نفر غیر نقدی باشد باید سهم‌الشرکه مزبور قبلاً به تراضی تمام شرکاء تقویم شود.
[۲] ماده ۴۷ قانون ثبت اسناد و املاک : در نقاطی که اداره ثبت اسناد و املاک و دفا‌تر اسناد رسمی موجود بوده و وزارت عدلیه مقتضی بداند ثبت اسناد ذیل اجباری است:
۱- کلیه عقود و معاملات راجعه به عین یا منافع اموال غیرمنقوله که در دفتر املاک ثبت نشده.
۲- صلحنامه و هبه نامه و شرکتنامه.
ماده ۴۸ قانون ثبت اسناد و املاک :
سندی که مطابق مواد فوق باید به ثبت برسد و به ثبت نرسیده، در هیچ یک از ادارات و محاکم پذیرفته نخواهد شد.
ماده ١٩۵ قانون تجارت : ثبت کلیه شرکتهای مذکور در این قانون الزامی و تابع جمیع مقررات قانون ثبت شرکتها است.
[۳] ماده ١١٨ قانون تجارت
[۴] ماده ۱۲۰ قانون تجارت :
در شرکت تضامنی شرکاء باید لااقل یک نفر از میان خود یا از خارج به سمت مدیری معین نمایند.
[۵] ماده ۱۰۷ قانون تجارت : قانون تجارت شرکت سهامی به وسیله هیات مدیره‌ای که از بین صاحبان سهام انتخاب شده و کلاً یا بعضاً قابل عزل می‌باشند اداره خواهد شد.
[۶] دکتر حسن ستوده، قانون تجارت جلد ١ صفحه ١٨٢
[۷] ماده ۱۲۱ قانون تجارت : حدود مسئولیت مدیر یا مدیران شرکت تضامنی همان است که در ماده ۵۱ مقرر شده.
ماده ۵١ قانون تجارت : مسئولیت مدیر شرکت در مقابل شرکاء همان مسئولیتى است که وکیل در مقابل موکل دارد.