استاد محسن ملکی-جلسه۱۱۳: بررسی کلمات فقها در وکالت (۱۳۹۷/۰۲/۰۸)
* منها: موثقه معاویه بن وهب عن ابی عبدالله علیه السلام:
محمد بن علی بن محبوب عن محمد بن خالد الطیالیسی عن عمرو بن شمر عن جابر بن یزید و معاویه بن وهب عن ابی عبدالله(ع) قال: من وکل رجلا على امضاء (انجام دادن) أمر من الامور فالوکاله ثابته أبدا حتى یعلمه بالخروج منها کما اعلمه بالدخول فیها.[۱]
این وکالت دلالت دارد عقد وکالت جایز است از طرفین.
* منها: صحیحه هشام بن سالم جوالیقی عن ابی عبدالله علیه السلام:
عنه عن محمد بن عیسى بن عبید عن محمد بن ابی عمیر عن هشام بن سالم عن ابی عبدالله (ع) عن رجل وکل آخر على وکاله فی امضاء امر من الامور واشهد له بذلک شاهدین فقام الوکیل فخرج لامضاء الامر فقال: اشهدوا انی قد عزلت فلانا عن الوکاله فقال: ان کان الوکیل امضى الامر الذی وکل فیه قبل العزل عن الوکاله فان الامر واقع ماض على ما امضاه الوکیل کره الموکل ام رضی، فقلت: فان الوکیل امضى الامر قبل ان یعلم بالعزل أو یبلغه انه قد عزل عن الوکاله فالامر ماض على ما امضاه؟ قال: نعم، قلت له: فان بلغه العزل قبل ان یمضی الامر ثم ذهب حتى امضاه لم یکن ذلک بشئ؟ قال: نعم ان الوکیل إذا وکل ثم قام عن المجلس فامره ماض ابدا والوکاله ثابته حتى یبلغه العزل عن الوکاله بثقه یبلغه أو مشافهه بالعزل عن الوکاله.[۲]
با توجه به این روایات و واقعیت عرفی وکالت بعد از توجه به کلمات فقهاء و روایات، نیاز به ذکر تقسیم است.
أقسام وکالت
وکالت بر سه قسم است: ۱) وکالت خاصه، ۲) وکالت عامّه، ۳) وکالت مطلقه.
اما وکالت خاصّه: عبارت است از وکالتی که به حسب نفس وکالت و متعلق آن خاص باشد در مورد معین، یعنی نسبت به تصرف وکیل خاص و همچنین شیئی که تصرف در آن واقع می‌شود خاص باشد، مثلاً می‌گوید أنت وکیلی فی بیع داری هذا. که هم نسبت به تصرف (فقط بیع) خاص است و هم نسبت به متعلق تصرف (دار) و هذه الوکاله لاشبهه فیها.
اما وکالت عامّه: که خود بر سه قسم است:
الف) عامّه از جهت تصرف و خاصه از جهت متعلق، مثال : أنت وکیلی فی جمیع التصرفات بالنسبه إلی داری.
ب) عکس اول، مثال: أنت وکیلی فی بیع جمیع ما أملکه (أموالی).
ج) عامّه من جهتین. مثال: أنت وکیلی فی جمیع التصرفات بالنسبه إلی جمیع أموالی.
اما وکالت مطلقه: که خود بر سه قسم است:
الف) مطلقه از هر دو جهت، مثال: أنت وکیلی فی داری (کدام خانه؟ مقید نشده) وکالت بی قید در متعلق بی قید.
ب) مطلقه از جهت تصرف و مقیده از جهت متعلق، مثال: أنت وکیلی فی داری الصغیره.
ج) عکس دوم. مثال ج: أنت وکیلی فی بیع داری(کدام خانه؟).
[۱]. وسائل ج ۱۳ ص ۲۸۵٫
[۲]. وسائل ج ۱۳ ص ۲۷۱٫