استاد محسن ملکی-جلسه۴:مقدمه/ ترسیم کمال انسان در دو امر کلّی (۱۳۹۶/۰۶/۲۱)

مقدمه۴ (ترسیم کمال انسان در دو امر کلّی)

تکامل انسان با یک نگاه کلی تقسیم بر دو امر می‌شود:

۱) اموری که با فکر و ذهن رابطه دارند … (نظم)

… و تشخیص رابطه بین اشیاء، که در آن حقیقت منطقی می‌توان آن را جستجو کرد ]الفکر حرکه من المبادی و من مبادی إلی المراد[[۱]

این نگاه به رابطه اشیاء با هم و تجزیه تحلیل رابطه، حقیقتی را آموزش می‌دهد به ما به نام نظم یعنی علم در مقام نظر وقتی روابط را با هم می‌سنجد به این نتیجه می‌رسد که رابطه‌ای درست کند.

۲) اموری که توسط احساسات داخلی انسان پدید می‌آید (عدالت)

… نه توسط علم نظری و نه قواعد فکری،

احساسات با صغرویت نظم به جایی می‌رسد که می‌گویند هذا ینبغی فعله؛ فراورده این نگاه حُسن است که منجر به عدالت می‌شود. (وضع الأشیاء فی موضعها)

چیزهایی که بوجود آورنده نظم هستند از علم نظری بدست می‌آیند (ما ینبغی أن یعلم) و چیزهایی که عدالت را ایجاد می‌کنند (ما ینبغی أن یفعل) از احساسات متولد می‌شوند.

نتیجه ترکیب این دو (نظم+عدالت= عمل صالح)

در این تقسیم که عرض شد نتیجه‌ آن پدید امدن یک صغری و یک کبری در نظام اجتماعی است یعنی یک نظام اجتماعی سالم و صالح مبتنی است بر یک صغری و کبری در قیاس نظام‌شناسی.

صغری: نظام را بشناسیم              کبری: عدالت را بشناسیم.

نظم + عدالت = نظام که در ابعاد مختلف زندگی است.

که یکی از آن ابعاد نظام اقتصادی است.

---

[۱] . ملاهادی سبزواری ، منظومه ی منطق . فکر جنبشی به سوی مبادی و مقدمات علمی و از آن به سوی مراد و مقصود است.