استاد محسن ملکی-جلسه۱:مقدمه/ پیشینه تاریخی اقتصاد و بانک (۱۳۹۶/۰۶/۱۴)
مقدمه۱ (پیشینه تاریخی اقتصاد و بانک)
پیشینه تاریخی: آنچه که در زندگی اجتماعی در طول تاریخ قابل ملاحظه است دو قسم است:
۱) اتفاقات قبل از میلاد مسیح ۲) بعد از میلاد مسیح.
اتفاقات قبل از میلاد مسیح
بسم الله الرحمن الرحیم، وَقَضَیْنَا إِلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ فِی الْکِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیرًا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْکُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّیَارِ وَکَانَ وَعْدًا مَفْعُولًا ثُمَّ رَدَدْنَا لَکُمُ الْکَرَّهَ عَلَیْهِمْ وَأَمْدَدْنَاکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَجَعَلْنَاکُمْ أَکْثَرَ نَفِیرًا.[۱]
این سه آیه حکایت داستان بنی‌اسرائیل را دارد که دو مرتبه به خاطر کفرشان به شکل جدی دچار عذاب شده‌اند، یک بار به واسطه بخت النصر[۲]، و دوم توسط طیطوس[۳] (بعد ۷۰ سال) و بیت‌المقدس تخریب شد.
آنچه قبل از میلاد حضرت مسیح اتفاق افتاده و زندگی انسان را تأمین کرده مسائل مختلفی است الاّ اینکه مقداری که تا حدودی قابل اعتماد است ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد حضرت مسیح است. از جمله مسائل اقتصادی، یکی از دوره‌های مهم اجتماعی جریان بابل (۸۰ کیلومتری بغداد)، (رودان یا بین‌النهرین عراق) است. که مهد مدنیّت انسان بوده است.
در این بابل داستان بخت‌النصر با حاکمیت انسان روی کره زمین ارتباط دارد و برگزاری قانون (قانون حمورایی که ۲۸۲ ماده داشته است معروف است که قوانین مختلفی وضع شده)
بخت‌النصر (بخت: پسر، نصر: سنگ (بت)) از زنا به دنیا آمد و مادرش به جهت ننگ آن را کنار بت قرار داد و رفت. و او معروف به این نام بزرگ شد ، در بابل به حکومت رسید و در مقابل یهود ایستاد، این جریان در زمان حضرت دانیال بود (شوش ایران)
بخت‌النصر به بیت‌المقدس حمله کرد. ] فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّیَارِ [ و لذا خداوند عذابش را با بخت‌النصر بر بنی‌اسرائیل وارد ساخت. و بعدها حضرت دانیال با تعبیر خوابی مشاور بخت‌النصر شد.
پس یکی از صحنه‌های زندگی اجتماعی، دوران حضرت دانیال و بخت‌النصر بود که به تبع مسئله اقتصاد جامعه نیز در آن مطرح می‌باشد. (بعد طیطوس قیام می‌کند و بعد کوروش) و ایران با کوروش بر بابل غالب می‌شود و جامعه بزرگ می‌شود و ضرورت قانون باز بیشتر نمایان می‌شود. در همین قسمت باید بانکداری را جستجو کنیم[۴].
خاستگاه قوانین زندگی اجتماعی و اقتصادی و … دوره کوروش است که اوج آن ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح از مغز متفکر ایرانیان در بابل بوده ، و بعد به اروپا رفت.
بعد از بابل، روم و یونان و چین مطرح هستند در تاریخ، که قبل از میلاد مسیح تمدن یافتند. که ۱۰۰ سال قبل از میلاد در چین کاغذ اختراع می‌شود.
[۱] سوره إسراء، آیه ۴ تا ۶
[۲] . بخت نصر در کتاب “مقدس” به صورت “نبوکه نصر” آمده و آن بهترین و بالا ترین القاب شهر بابل بوده است، او پسر «نبو پولاسر» و مؤسس مملکت بابل. بخت النصر مرکب از دو نام بخت (به معنی پسر) و نصر (که نام بتی است) می باشد یعنی پسر بت نصر. از مشهور ترین پادشا هان سلسلۀ خود بلکه می توان گفت از مشهور ترین سلاطین دنیا بوده است. [مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس،ص۸۷۱.]
در تاریخ از دو پادشاه به این نام یاد شده، نخستین آنها متعلق به سلسلۀ چهارم بابل و دومی متعلق به سلسلۀ نو بابلی یا کلده است، شخص مورد بحث، دومی می باشد، همان گونه که ذکر می شود شهرت او بر اثر حمله اش به اورشلیم و بیت المقدس و باز تاب وسیع آن در کتاب مقدس است. [اعلام قرآن،ج۳،ص۵۱.]
بخت نصر معاصر “ارمیا” و “دانیال نبی” بوده و قیام او حدود ششصد سال پیش از میلاد مسیح رخ داده است. [مکارم شیرازی،تفسیر نمونه،ج۱۲،ص۲۹.] در قاموس کتاب مقدس آمده وی پادشا هی بزرگ بود که دانیال وی را “ملک الملوک” می نامد.
او باغ هایی بسیار زیبا در تپه های مصنوعی، ایجاد کرده بود که از جملۀ عجایب دنیا محسوب می شده و رود های بسیاری برابر آبیاری زمین ها حفر نموده بود، حاکم ظالم و سخت دلی که مجوسیان و ساحران را می کشت به جرم اینکه قادر به تعبیر خواب هایش نبود ند، مردم را دستور می داد تا او را عبادت کنند با وجودی که خودش پادشاه آسمان ها را یکی از خدا یان فرض می نمود و او را پرستش می کرد.
[۳] . دومین کسى که بر آنها هجوم برد قیصر روم «اسپیانوس» بود که وزیرش «طرطوز» را مأمور این کار کرد، او به تخریب «بیت المقدس» و تضعیف و قتل بنى اسرائیل کمر بست، و این حدود یکصد سال قبل از میلاد بود.
[۴] . بانک اِجی بی ؛ بانک معتبری بود در بابل بنام بانک «اجی بی و پسران » در زمان داریوش اول هخامنشی . درقراردادهای این بانک از سلطنت بخت النصر سوم یعنی کسی که بر داریوش یاغی شده بود نام برده شده است . اسنادی که از بابل به دست آمده میرساند که از یهودیان اسیر زمان بخت النصر دو نفرصاحب دو بانک معتبر بوده اند و بانک یکی را بانک اجی بی و پسران می نامیدند و دیگری را بانک پسران موراشوازنیپ پور. رجوع به ایران باستان پیرنیا ص ۵۵۳ و ۵۵۴ و ۹۵۰ و ۹۵۱ شود.
بانک پسران موراشوازنیپ پور؛ نام بانکی که بنام پسران موراشوازنیپ پور از اسرای یهودی در زمان بخت النصر، در بابل معروف بود. رجوع به ایران باستان پیرنیا ص ۹۵۰ شود.