اگر به دانش اقتصاد اسلامی دست نیابیم نمیتوانیم حکمرانی اسلامی داشته باشیم
حجت الاسلام دکتر نعمتی در اولین جلسه توجیهی سومین دوره پودمانی اقتصادِ هیئت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی حوزه علمیه خراسان، طلاب را با توجه به نیازها و شرایط کنونی نظام اسلامی، به ورود و فعالیت در عرصه موضوعات فقه تخصصی و پویا تشویق کرد.
دبیر هیئت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی در آغاز سخنرانی خود بیان کرد: تلبس به لباس مقدس روحانیت میبایست به نیت خدمت اهل بیت علیهمالسلامو استعانت از آن بزرگواران باشد ولازمه آن، داشتن ثبات قدم دراین راه است.
اقتضائات خاص برای ورود طلبه به ساحت اجتهاد فقهالاقتصاد
دکتر نعمتی با بیان اینکه عمده رسالت و شاید حدود ۹۹ درصد رسالت حوزویان در عرصه تبلیغ و تربیت و آموزش است، تأکید کرد: نظام اسلامی به یک درصد از حوزویان جهت نیل به اجتهاد در عرصههای نو و مبتلابه جامعه، نیازمند است و ورود به این عرصه اجتهاد پویا، اقتضائات خاص خود را میطلبد که باید طلابی که در این دورههای پودمانی جهت نیل به اجتهاد در فقهالاقتصاد شرکت میکنند، به این اقتضائات آگاه باشند.
در ادامه ایشان عدم کفایت و بسندگی روشهای اجتهاد قدیم در عصر حاضر و شرایط خاص نظام جمهوری اسلامی و نیازهای جدید جوامع را زمینهساز ظهور و بروز فقه تخصصی، فقه نظام و فقه پویا دانست و یکی از این مصادیق مهم و مبتلابه جامعه را، عرصههای اقتصادی عنوان نمود و افزود: اقتصاد دانش حکمرانی است و اگر میخواهیم به حکمرانی اسلامی دست یابیم باید در قدمهای نخست به دانش اقتصاد اسلامی احاطه پیدا کنیم.
آقای دکتر نعمتی در ادامه بحث خود خاطر نشان کرد: این مسیر طولانیست و مستلزم صبر و شکیبایی فراوانی در حوزههای موضوعی میباشد؛ زیرا این قبیل فعالیتها دیربازده هستند و ثمرات آن در سالهای آینده مشخص خواهد شد.
تلخیها و شیرینیهای مسیر دورههای پودمانی اقتصاد
ایشان در تبیین اهداف آموزشی این دوره عنوان نمود: دستیابی به آرمانهای اقتصاد اسلامی نیازمند طیطریق از مسیرهای میانبر فارغ از مسیرهای مرسوم و متعارف اقتصادی در محیطهای آکادمیک است و در ادامه فرمود: فائق آمدن بر این امورِ دشوار، مستلزم کارِ جهادی می باشد؛ تحمل سنگینی بارِ دروسِ درحال تحصیل حوزوی از یک طرف و ثقیل بودن موضوعاتِ بدیع اقتصادیِ دورهها نیز از سوی دیگر بر دشواری این عرصه میافزاید؛ هرچند مسیر ما دیربازدهتر از سایر دورههایی مانند زبان چینی و روسی است ولی همانطور که طلابِ ادوار پیشین نیز متفقالقول بر این موضوع تاکید دارند؛ شیرینی مباحث مطرح شده در دوره و مشاهده نتیجه تحمل این دشواری، خستگی حاصله را از بین میبرد.
موضوعشناسی توسط فقیه باشد یا کارشناس اقتصاد؟
مدرس حوزه و دانشگاه افزود: وظیفه مجتهد استنباط حکم است ولی امروزه اخذ موضوع از مجرایِ کارشناسان صورت میگیرد، هرچند در بعضی از ابواب فقهی همچون طهارت موضوعات بسیط است و بر عهده مکلف است ولی در باب معاملات، موضوعات پیچیدهتر هستند و فهم موضوعات نیازمند اجتهاد است؛ حال اگر اخذ موضوعات پیرامون معاملات از مجرای کارشناسان باشد، باید در نظر داشت که این امر بستگی به شرایط و مدارج علمی کارشناسان دارد که در چه دانشگاهی علمآموزی کردهاند و همنشین چه تفکراتی بودهاند، آیا فارغالتحصیل کمبریج بودهاند یا شیکاگو و یا سایر دانشگاهها و دارای چه پیشفرضهایی هستند و به اصطلاح چه عینکی بر چشم دارند.
شناخت موضوع خود نیازمند یک اجتهاد مستقل است
ایشان پیرو مبحث موضوعشناسی فرمود: شناخت موضوع خود نیازمند یک اجتهاد مستقل است.
حجتالاسلام علی نعمتی در پایان صحبتهایش از آیتالله باقری کنی، استاد برجسته فقه در دانشگاه امام صادق علیهالسلام نقل کرد: کار فقیه موضوعشناسی است و در ادامه افزود: طی دوره چهل ساله نظام جمهوری اسلامی نظریه همنشینی کارشناس و فقیه رواج یافته که البته نظریه موفقی نبوده است از همین رو مقام معظم رهبری بارها فرمودند طلبهها در موضوعات روز جامعه ورود داشته باشند.