پروژه JEL اسلامی
یکی از پیشنیازهای طبیعی هر مرکز پژوهشی، داشتن مجموعهای از اهداف و اولویتهای علمی به منظور هدایت کردن و متمرکز ساختن ظرفیتها و منابع محدود علمی-مالی خود و دستیابی به بالاترین بهرهوریِ ممکن است. در این راستا و به عنوان گامی مقدماتی در مسیر طراحی نظام اولویتهای جامع پژوهشی در اقتصاد اسلامی، هیئت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی تصمیم به بازخوانی طبقهبندی معروف JEL (Journal of Economic Literature، مجله معتبر انجمن اقتصاد امریکا) از ادبیات و گستره دانش اقتصاد، و ارائه بدیلی برای پژوهشهای اقتصاد اسلامی گرفت. اگرچه کاربرد عمده طبقهبندی JEL برای کدگذاری استاندارد مقالات و تحقیقات منتشره در این دانش است، اما با توجه به جامعیت خوب آن، میتواند راهنمایی برای عرصههای محتمل نظریهپردازی اقتصاد اسلامی باشد.
تاکنون تلاشهای متعددی در جهان اسلام برای ارائه طبقهبندی مشابه JEL برای اقتصاد اسلامی صورت گرفته است که یکی از جدیدترین آنها اثر ارزشمند و سترگ «مأخذشناسی اقتصاد اسلامی» است که به اهتمام دکتر حسین صمصامی در دوره ریاست ایشان در مرکز تحقیقات اسلامی دانشگاه شهید بهشتی شکل گرفته است. این اثر که نهایتاً در سال ۱۳۹۷ در قالب مجموعهای ۴ جلدی انتشار یافت، به طبقهبندی ۱۲هزار و ۶۰۰ منبع شامل کتاب و مقاله به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی در زمینۀ اقتصاد اسلامی میپردازد. در مقدمه این کار، طبقهبندی ابداعی و نوینی از ادبیات اقتصاد اسلامی ارائه گشته است که البته نگاه آن به موضوعات و محورهایی بوده است که محققان اقتصاد اسلامی بدان پرداختهاند؛ چرا که هدف از آن، کدگذاری ادبیات موجود اقتصاد اسلامی بوده است. این در حالی است که هیئت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی، به دنبال ارائه نظامی از موضوعات «مورد نیاز» پژوهشی در اقتصاد اسلامی است که لزوماً محققان اقتصاد اسلامی تاکنون بدان نپرداختهاند.
این امر دشواریهای خاص خود را دارد. در عین حال تا کنون قریب به ۸۰ درصد نسخه اول این کار در جلسات گروه علمی هیئت اندیشهورز تدوین شده و انشاءالله به زودی تکمیل میگردد. امیدواریم متعاقب این کار، نظام اولویتهای پژوهشی هیئت نیز به نحو منسجم ارائه شده تا بر اساس آن از ظرفیت علمی-پژوهشی اساتید، دانشجویان و طلاب تحصیلات تکمیلی و محققان سراسر کشور برای پیشبرد اهداف علمی اقتصاد اسلامی بهرهمند شویم.