اقتصادنا ۱۳: اکثر علمای ما دیدگاهی در مورد خلق پول بانک‌ها ندارند!
سیزدهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی «اقتصادنا» با موضوع «شناخت خلق پول بانکی با رویکرد ترازنامه‌ای»، به همت هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی حوزه علمیه خراسان، پنج‌شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ در مدرسه علمیه سلیمانیه برگزار شد.
این نشست که اولین نشست از دور جدید نشست‌های تخصصی «اقتصادنا» در سال ۱۳۹۷ و در محور مبانی نظریه پولی بود، با حضور دکتر سیدمهدی حسینی دولت‌آبادی، مسئول کارگروه پول و بانک مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شده و به بحث «خلق پول بانکی» اختصاص داشت.
دکتر حسینی دولت‌آبادی با ذکر مقدمه‌ای در باب ماهیت پول بیان کرد: چیزی که به عنوان پول مدرن در همه دنیا وجود دارد، در واقع ماهیتاً بدهی است. پول مدرن در حقیقت جزئی از دارایی‌های مالی است. پول در حقیقت برای یک نهاد دارایی است و برای نهادی دیگر بدهی محسوب می‌شود. پول دارایی کسی است که آن را در دست دارد و بدهی نهاد منتشرکننده آن است. در ترازنامه بانک‌ها دیده می‌شود که بانک، در فرآیند خلق پول، با پرداخت تسهیلات به مشتریان، برای خودش بدهی ایجاد می‌کند و از طرفی برای حفظ تعادل در ترازنامه، در طرف دارایی هم افزایش خواهد داشت.
مدیر گروه پولی و بانکی اندیشکده حکمرانی شریف ضمن آسیب‌شناسی برخورد علما با نهاد بانک افزود: در تمام دوره‌هایی که علمای ما با بانک و مسائل بانکی مواجه بوده‌اند، آن‌قدر با ربای قرضی که یک ربای آشکار است برخورد جدی و محکمی داشته‌اند که اصلا به فرآیند خلق پول توجهی نداشته‌اند. ما تا سال ۱۳۶۲ نظام بانکی مشخصی نداشتیم، تا اینکه قانون نظام بانکداری بدون ربا نوشته و ابلاغ شد. در این قانون هم نکته‌ای که به آن بسیار توجه شد، بحث ربای قرضی بود و نه فرآیند خلق پول و مدیریت آن. امروز هم وقتی علمای ما از ربا سخن می‌گویند، منظورشان همین دیرکردها و ربای قرضی است و دیدگاهی در مورد خلق پول ندارند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که به تدریج، بعد از چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی، باید به این موضوع توجه جدی داشته باشیم؛ چرا که یکی از ریشه‌های اصلی مشکلات اقتصادی کشور ما همین بانک‌ها هستند. ما اکثر بانک‌ها را خصوصی کردیم، بدون اینکه نظارت درستی روی آن‌ها داشته باشیم. این در حالی است که در غرب، با وجود نظارت‌های جدی بر روی بانک‌ها، اقتصاددانان معتقدند که ریشه بحران‌های اقتصادی، بانک‌ها هستند.
