اقتصادنا ۱۸: مهم‌تر از بهره و ربای بانکی، خلق پول بانکی است.
هجدهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی اقتصادنا با موضوع «خودتحریمی (بحران نقدینگی) یا تحریم‌های دلاری (سلطه جهانی دلار)»، با حضور دکتر رسول بخشی دستجردی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان، ۳ شهریور ۹۷ در مدرسه علمیه سلیمانیه برگزار شد.
دکتر بخشی دستجردی در این نشست که به همت هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برگزار شد، به تحلیل وضعیت فعلی اقتصاد ایران و پیش‌بینی آینده پرداخته و سخنان خود را در دو بخش بحران نقدینگی و سلطه دلار بیان کرد.
وی در خصوص بحران نقدینگی گفت: در ایران شکاف عمیقی بین رشد تولید و رشد نقدینگی وجود دارد که در مقایسه با کشورهای صنعتی دنیا، نشان می‌دهد که علم بانکداری و چگونگی تنظیم و هدایت سیاست پولی در ایران بومی نشده است.
وی افزود: هم‌اکنون نقدینگی در ایران از رقم ۱۶۰۰هزار میلیارد تومان گذشته و تا کمتر از سه سال دیگر به ۳۲۰۰هزار میلیارد تومان بالغ خواهد شد، یعنی هر ۳۳ماه در کشور ما نقدینگی دوبرابر می‌شود، اما باید حدود ۴۰ سال بگذرد تا تولید در ایران دوبرابر شود.
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان، توضیح داد: به‌طور متوسط هر روز بیش از هزار میلیارد تومان به نقدینگی در کشور اضافه می‌شود و برای اینکه این افزایش، مشکل‌ساز نباشد، باید به همین میزان در طرف تولید و مبادله حقیقی کالاها و خدمات، ارزش ایجاد شود، یعنی قیمت‌ها متناسب با رشد روزانه نقدینگی افزایش یابد، ولی مشکل اینجاست که این اتفاق هم نیفتاده است.
وی با اشاره به اینکه این چندسال به‌جای اینکه تورم کنترل شود، درواقع ذخیره شده است، گفت: وضعیت ما شبیه به زودپز پرآبی شده که روی شعله گاز قرار دارد ولی منافذ خروج بخار آن بسته شده است، یعنی باید خودمان را برای تورم بزرگی در آینده آماده کنیم.
این اقتصاددان پولی تأکید کرد: ریشۀ تمامی فسادهای اقتصادی در نقدینگی است. نقدینگی در کشور ما در این چهل سال بیش از ۳۰ هزار برابر شده است. از این میزان تنها حدود چهار درصد آنرا بانک مرکزی به صورت سکه و اسکناس چاپ می‌کند و بقیه مربوط به خلق پول شبکه بانکی است که اینها خودش باعث کاهش ارزش پول و افزایش تورم و بیکاری و سایر مسائل اقتصادی است.
وی با طرح این سؤال که آیا خلق پول مصداق اکل مال به باطل و کاهش ارزش پول مردم نیست؟ تصریح کرد: اکنون مهم‌تر از بهره و ربای بانکی، خلق پول بانکی است که به نوعی بدتر از سرقت از اموال مردم است.
دکتر بخشی با بیان اینکه اقتصاد متعارف توسط بانکداران و طرفداران سیاست‌های پولی و اقتصاددانان نیوکینزینی احاطه شده است و آنها راهکار افزایش تولید اقتصاد را افزایش نقدینگی و خلق پول می‌دانند، افزود: نباید تصور کرد که بانک یک نهاده واسطه وجوه بین سپرده‌گذاران و سرمایه‌گذاران است بلکه بانک از هیچ سپرده خلق می‌کند و آنرا وام می‌دهد.
دکتر بخشی دستجردی در بخش دوم سخنان خود در خصوص سلطۀ دلار، گفت: از سال ۱۹۷۱ میلادی تاکنون قیمت هر اونس طلا روند افزایشی داشته، به‌طوری که از ۳۵ دلار به ۱۲۶۰ دلار رسیده است، اما قبل از ۱۹۷۱ و برای سال‌های طولانی، قیمت هر اونس طلا ثابت مانده بود.
وی با اشاره به سؤالاتی مثل اینکه آیا این اتفاق سهوی و پیش‌بینی‌نشده بوده است؟ پشت پرده هدایت سیستم پولی و مالی در جهان امروز چه کسانی هستند؟ چه رابطه‌ای بین وال‌استریت و سیستم خلق پول در آمریکا و بقیه کشورهای پیشرفته وجود دارد؟ گفت: این سؤال‌ها و البته سؤال‌های متعدد دیگری وجود دارد و باید برای آن پاسخ یافت.
وی در ادامه در پاسخ به سؤالات فوق عنوان کرد: آمریکا برای اینکه بتواند کسری بودجه خود را مدیریت کند باید بجای صادرات از دیگر کشورها واردات بیش‌تر داشته باشد و در ازای آن پول بدون پشتوانۀ خود یعنی دلار را به آنها بفروشد. از سال ۱۹۷۱ یعنی برهم زدن رابطه تعادلی بین دلار و طلا توسط آمریکا، واردات آمریکا از دنیا بیش از صادرات آمریکا به دنیا بوده است. در صورتی که در علم اقتصاد صادرات موتور رشد اقتصادی تلقی می‌شود. این موارد نشان می‌دهد که امریکا، دقیقاً خلاف آموزه‌های اقتصادی متعارف، از طریق دلار، دارد منابع ملت‌های دنیا را با یک پول کاغذی بدون پشتوانه خریداری می‌کند.
